امروزه نمیتوان نقش پلاستیک را در صنایع مختلف و زندگی انسان نادیده گرفت. طبق مطالعات انجام شده توسط انجمن تجاری پلاستیک اروپا تا سال 1950 تولید پلاستیک در جهان حدود 1.5 میلیون تن بوده و این آمار تا سال 2015 به 381 میلیون تن رسیده است. استفاده از پلاستیک و مشتقات آن باعث ایجاد مشکلات بسیاری در حیات وحش و محیط زیست شده است. آلودگی پلاستیکی آسیب و ضرر بسیاری به محیط زیست وارد کرده است و افزایش میزان آلودگی در سالهای اخیر باعث شده تا محققان و دانشمندان به دنبال راهی برای کاهش آن باشند. در ادامه به بررسی تاثیرات پلاستیک بر محیط زیست میپردازیم.
آیا همه پلاستیکها موجب آلودگی محیط زیست میشوند؟
با توجه به متریال و ساختاری که پلاستیکها دارند باید گفت که بله، همه پلاستیکها میتوانند موجب آلودگی محیط زیست شوند و تاثیر مخربی داشته باشند. به طور کلی پلاستیکها در 6 گروه اصلی قرار میگیرند:
- پلاستیک هوشمند: پلاستیکهایی که در پاسخ به عوامل محیطی تغییر کنند پلاستیک هوشمند نام دارند که پلیمرهای الکترواستاتیک، پلیمرهای هیدروژل، و پلیمرهای فتوکرومیک تنها نمونههایی از این نوع پلاستیک هستند.
- پلاستیک مهندسی: پلی کربنات (PC)، پلیاتیلن ترفتالات (PET)، پلیپروپیلن (PP) درب بطری های پلاستیکی معمولا با استفاده از این پلاستیک ساخته می شوند، و پلی استایرن (PS)خواص مکانیکی و حرارتی بسیار خوبی دارند و نمونههایی از پلاستیک مهندسی هستند.
- پلاستیک ترموست: پلی یورتان (PU)، پلیاتیلن وینیل استات (EVA)، و پلی وینیل کلراید (PVC) نمونههایی از ترموست هستند که در صورت مجاورت با گرما سفت و سخت میشوند و به هیچ عنوان تغییر شکل نمیدهند.
- پلاستیک تقویت شده: فایبرگلاس، پلیاستر تقویتشده با شیشه (GRP)، و پلیپروپیلن تقویتشده با شیشه (GFRP) نمونههایی از پلاستیک تقویت شده است که به منظور افزایش و بهبود خواص مکانیکی آن با الیاف و سایر مواد تقویت شده ترکیب میشوند.
- پلاستیک ترموپلاستیک: این پلاستیکها با گرم شدن و حرارت دیدن نرم میشوند و تغییر شکل میدهند. پلیاتیلن ترفتالات (PET)، پلیاتیلن با چگالی بالا (HDPE)، پلیاتیلن با چگالی پایین (LDPE) انواع گالن ها من جمله گالن 20 لیتری صنعتی با استفاده از این ماده اولیه تولید می شوند که البته قابل بازیافت است، پلیپروپیلن (PP)، پلی استایرن (PS)، و پلی کربنات (PC) نمونههایی از ترموپلاستیک هستند.
- پلاستیک زیست تخریبپذیر: پلی لاکتیک اسید (PLA)، پلی هیدروکسی بوتیریرات (PHB)، و پلی هیدروکسی متیل بوتیریرات (PHBV) نمونههایی از این پلاستیک زیست تخریب پذیر هستند که توسط باکتریها و سایر میکروارگانیسمها تجزیه میشوند.
تاثیرات منفی پلاستیک بر محیط زیست
مهمترین تاثیرات منفی پلاستیک بر محیط زیست به شرح زیر هستند:
- تلفات جانوران: بسیاری از حیوانات پلاستیک را با غذا اشتباه میگیرند و همین عامل موجب مرگ آنها میشود.
- تغییرات آب و هوایی: تولید و ساخت پلاستیک موجب تولید گازهای گلخانهای میشود و این موضوع الگو آب و هوا را تغییر میدهد.
- آلودگی: پلاستیک در محیط زیست به هیچ عنوان تجزیه نمیشود، فرآیند تجزیه آن ممکن است سالها و شاید قرنها طول بکشد. افزایش تولید پلاستیک موجب تشدید آلودگی محیط زیست میشود.
کاهش آثار منفی پلاستیک بر محیط زیست
با تغییر شیوه زندگی میتوان به کاهش آثار منفی تولید پلاستیک در محیط زیست کمک کرد. بازیافت پلاستیک با راههای مختلف، کاهش تولید مشتقات پلاستیکی، افزایش آگاهی عمومی، تولید لوازم پلاستیکی سازگار با محیط زیست و غیره میتواند آثار منفی و مخرب پلاستیک بر محیط زیست را کاهش دهد. در این مطلب از ساپل سعی کردیم به بررسی این موضوع بپردازیم که پلاستیک چه تاثیری بر محیط زیست خواهد داشت، با توجه به این مطالب هر نوع پلاستیک میتواند تاثیر متفاوتی بر سلامت محیط زیست داشته باشد.