گالن پلاستیکی
بطری پلاستیکی
درب پلاستیکی
آیا مواد پلاستیکی تاریخ انقضا دارند؟
مواد پلاستیکی به ماده خامی گفته می‌شود که در صنعت پتروشیمی تولید شده و به منظور ساخت کالا و ظروف پلاستیکی از آن استفاده می‌کنند. مواد پلاستیکی تنوع بسیار بالایی دارند و با توجه به ساختار و کاربردشان مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین و رایج‌ترین مواد پلاستیکی عبارتند از:
- پلی اتیلن: یکی از رایج‌ترین و مرسوم‌ترین مواد اولیه‌ای که برای ساخت ظروف پلاستیکی استفاده می‌شود پلی اتیلن است. از این ماده بیشتر برای ساخت ظروف پلاستیکی مخصوصا برای ظروف بسته‌بندی و درب بطری و گالن پلاستیکی و کیسه‌های پلاستیکی استفاده می‌شود.
- پلی پروپیلن: مقاومت بالای پلی پروپیلن در برابر مواد شیمیایی، اسیدها و سایر عوامل خارجی باعث شده تا بیش از سایر مواد اولیه کاربرد داشته باشد. در حال حاضر پلی پروپیلن یکی از پر مصرف‌ترین مواد اولیه ساخت پلاستیک در جهان به شمار می‌رود. مولکول‌های موجود در این ماده اولیه نامتقارن هستند و در فرآیند های پلیمریزاسیون به سه نوع مختلف تقسیم می‌شوند.
- پلی استایرن: پلی استایرن دارای یکی از طولانی‌ترین صف‌های زنجیره کربنی مواد شیمیایی است. این ماده از کربن و هیدروژن ساخته شده و زنجیره کربنی طولانی و کشسانی دارد. پلی استایرن قادر است تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن پیوند واندروالسی را به سرانجام برساند.
- پی وی سی: پی وی سی بیش از سایر مواد اولیه در ساخت پلاستیک استفاده می‌شود و دارای دو نوع سخت و منعطف است. وزن سبک و قیمت مقرون به صرفه و اقتصادی آن باعث شده تا در بیشتر صنایع کاربرد داشته باشد.
- پلی اتیلن ترفتالات: این ماده اولیه با دلیل وزن کم، خاصیت کشسانی بالایی دارد. پلی اتیلن ترفتالات بی رنگ است و در دسته پلیمرهای شفاف قرار می‌گیرد.
- پلاستیک ای بی اس: یکی از پلیمرهای گران‌قیمتی که برای ساخت پلاستیک از آن استفاده می‌کنند، ای بی اس است. خواص و ویژگی‌های منحصر به فرد این ماده باعث شده تا کاربرد بسیاری داشته باشد.
تاریخ انقضا مواد پلاستیکی
هر یک از مواد پلاستیکی و مشتقات آن دارای تاریخ انقضا مشخصی هستند. زمانی که تاریخ انقضا آن‌ها به اتمام برسد دیگر عملکرد و کارایی قبل را نخواهند داشت. به منظور حفظ خواص و ویژگی‌های مواد اولیه ساخت پلاستیک باید به دستورالعمل نگهداری که روی برچسب آن‌ها ذکر شده توجه کنید. به عنوان مثال مواد پلاستیکی را در محیطی با دمای مناسب نگه‌دارید تا دچار تغییر ساختار نشود، هرچه ساختار مواد بیشتر تغییر کند به همان اندازه عملکرد و بازده آن کاهش می‌یابد. دو عامل اصلی در تاریخ انقضا مواد پلاستیکی دما و ماده ایست که در ظرف پلاستیکی نگهداری می شود و یا قطعه پلاستیکی در مجاورت آن قرار دارد. در ادامه به این دو عامل می پردازیم:
۱- تاثیر محل نگهداری در تاریخ انقضا پلاستیک
همانطو که در پاراگراف قبل اشاره گردید دما یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تاریخ انقضای ظروف و مواد پلاستیکی گوناگون است. در نتیجه محل نگهداری تهویه و دمای محل از اهمیت بسیاری برخوردار است. به عنوان مثال تاریخ انقضای یک بطری پلی اتیلنی یک لیتری که در جنوب و در شرایط دمایی بالا نگهداری می شود با تاریخ انقضای همین ظرف در شرایط دمایی قطب جنوب متفاوت است.
۲- تاثیر مواد بر تاریخ انقضا پلاستیک و تست ESCR
در ظروف پلاستیکی یکی دیگر از مهم ترین مواردی که بر شکستن و اسیب پلاستیک تاثیر گذار است، ماده ای می باشد که ما در ان نگهداری می کنیم. تست آزمایشگاهی این موضوع ESCR نام دارد. در ازمایشگاه مجهز ساپل این ازمایش برای محصولات مشتریان صورت می پذیرد. این تست تعداد ساعت شکست ظرف را مشخص می کند به این معنا که یک ماده پلاستیکی در چند ساعت قرار گیری در کنار ماده مورد نظر دچار شکست می شود. چنانچه پلاستیکی ۱۰۰۰ ساعت را در تست ESCR پاس کند به این معناست که حتی در مجاورت ماده خورنده این ظروف تا ۳ سال پاسخگو هستند. ظروف تولید شده در شرکت ساپل همگی از این تست را پاس می کنند. عموما ۳ سال برای قرار گیری در مجاورت ماده خورنده برای ظروف در شرکت ساپل در نظر گرفته می شود این در حالی است که چنانچه ماده ای خنثی مانند آب را در نظر بگیریم این زمان به ۱۰ الی ۱۵ سال افزیایش می یابد.
جمع بندی
در نهایت می توان گفت که اگرچه پلاستیک به عنوان ماده ای ماندگار در اذهان عمومی ثبت شده است اما این ماده نیز چنانچه نگهداری صحیحی از ان انجام نشود دچار شکست و خرابی می شود. با وجود همه این ها ما در مقاله “سوپر آنزیم های پلاستیک خوار ” به این موضوع پرداختیم که علم جدید بازیافت کامل پلاستیک را در پیش دارد. در صورتی که با پلاستیک و ظروف پلاسیکی سر و کار دارید خواندن این مقالات خالی است لطف نیست.
