ممکن است در مورد اعداد داخل مثلث بازیافت پلاستیک ها دچار اشتباه برداشتی باشیم. مثلا بسیاری فکر می کنند که این اعداد نشان دهنده تعداد دفعاتی است که می توان پلاستیک مورد نظر را بازیافت کرد (باور کنید اینطور نیست). و یا اینکه فکر می کنند از آن قسمت می توان بطری یا گالن را برش زد!! بعضی هم فکر می کنند این نماد نشان دهنده این است که مواد پلاستیک قطعا بازیافت خواهد شد( اینطور نیست! )
پس قبل از هر چیز چند حقیقت کوتاه را برایتان می گوییم تا بعد از آن برویم سراغ اینکه مفهوم مثلث و هرعدد چیست.
حقایق جالب نماد بازیافت
1- سمبل بازیافت یک حلقه موبیوس (Mobius) هست. حلقه موبیوس یک حلقه است که تشکیل شده از یک سطح دوبعدی (مثل روبان) و اگر با خودکار خطی رو در امتداد طولش بکشید بدون اینکه دستتان را بردارید می توانید به نقطه شروع برگردید. حال این حلقه موبیوس بازیافت تشکیل شده از سه عدد پیکان که یک مثلث را نشان می دهند. هر کدام از این پیکان ها یا فلش ها یک معنی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
2- نکته جالب در مورد این نمادها این هست که الزاما نشان دهنده این نیستند که پلاستیک مورد نظر بازیافت می شود! گاهی هزینه بازیافت برخی پلاستیک ها بیشتر از تولید مجدد آن هاست. در دنیای امروز میزان کمی از پلاستیک ها بازیافت می شوند و اکثر آن ها در محیط زیست رها می‌شوند. یکی از دلایل هزینه بالای بازیافت، هزینه جمع آوری پلاستیک است. در نتیجه می توان گفت ما با جمع آوری و تفکیک پلاستیک از زباله ها می توانیم کمک بسیاری به محیط زیست کنیم.
۳- یکسری از مواد افزودنی از جمله آنتی اکسیدانت می توانند باعث شوند که فرآیند بازیافت کنترل شود. این را در نظر بگیرید که هر بار بازیافت باعث کاهش خواص پلیمر می شود. در نتیجه افزودنی مناسب می تواند، چرخه بازیافت پلاستیک را بیشتر کند.
۴- به اعداد داخل مثلث، کد بازیافت می گویند. این کد نشان می دهد که پلاستیک مورد نظر از چه موادی ساخته شده است. این کد ها کمک شایانی در شناسایی پلاستیک ها برای بازیافت می‌کنند. پلاستیک هایی که با اعداد 3 و 6 مشخص شدند می توانند سمی باشند. و پلاستیک نوع 7 نیز نه در همه موارد ولی معمولا کیفیت مطلوبی ندارد.
۵- کدهای شناسایی پلاستیک ها توسط Society of the Plastics Industry که در سال 2016 نام خود را به Plastics Industry Association تغییر داد، معرفی شدند. یکی از مهمترین مراحل بازیافت پلاستیک جداسازی آن هاست. با وجود این کد ها جداسازی پلاستیک ها و شناخت آنها راحتتر است. در ادامه به بررسی این کد ها می پردازیم.
مفهوم سمبل بازیافت
نماد بازیافت برای پلاستیک ها شامل یک مثلث و اعداد داخل آن می باشد. خود مثلث از سه فلش تشکیل شده است. در زیر به تفکیک مفهوم مثلث و اعداد را بررسی می کنیم.
مثلث بازیافت نشانگر چیست؟
مثلث بازیافت تشکیل شده از سه فلش و همانطور که گفته شد این سه فلش در یک حلقه موبیوس یکدیگر را دنبال می کنند. اولین فلش نماینده جمع آوری و طبقه بندی و تفکیک است.
اعداد مثلث بازیافت که در ادامه گفته ایم که هر کدام چه پلاستیکی را نشان می دهند باعث شده اند که این مرحله راحتتر انجام شود. فلش بعدی ساخت کالا و ظروف و غیره با استفاده از پلاستیک بازیافتی را نشان می دهد. و فلش آخر مصرف این محصولات بازیافتی را نمایندگی می کند.
اعداد سمبل بازیافت نماد چیست؟
۱- پلی اتیلن ترفتالات (PETE)
شماره 1 در مثلث بازیافت، نشان میدهد که پلاستیک مورد نظر پلی اتیلن ترفتالات (polyethylene terephthalate ) است. در انواع ظروف مایعات و مواد غذایی و همچنین الیاف ها کاربرد گسترده ای دارد. این نوع پلاستیک به راحتی بازیافت می شود.
۲- پلی اتیلن سنگین (HDPE)
عدد 2 در مثلث نشانگر این است که پلاستیک مورد نظر از پلی اتیلن سنگین ساخته شده است. از جمله مواردی که می توانند با پلی اتیلن سنگین ساخته شوند شامل انواع ظروف بسته بندی، لوله ها، اسباب بازی‌ها، روکش سیم ها و همچنین برخی وسایل سبک منزل‌هاست. نام تجاری نایلکس به اشتباه برای این پلی اتیلن سنگین به کار می رود. این ماده کاربرد گسترده ای در صنعت تولید ظروف پلاستیکی بسته بندی دارد. HDPE به روش هایی مانند تزریق، بادی و بادی-تزریقی می تواند تبدیل به ظروف بسته بندی پلاستیکی شود.
۳- پلی وینل کلراید (v)
این نوع پلاستیک که با عدد 3 شناخته می شود در گذشته بسیار مورد استفاده بود. به نحوی که برای کسب رتبه اول پلاستیک با پلی اتیلن در رقابت بود. اما از زمانی که مشخص گردید که موجب سرطان و مرگ کارگرانی شده که با آن کار می کردند، استفاده از آن به شدت افت کرد. با وجود اینکه ساختار آن تغییر یافت و میزان تکپاری که موجب سرطان بود به 5ppm کاهش داده شد. اما بازار استفاده از آن هیچ گاه به حالت قبل باز نگشت. این ماده نیز برای انوع بطری ها و سیم ها و کابل ها و پنجره ها و دیگر تولیدات مورد استفاده است.
۴- پلی اتیلن سبک (LDPE)
برای شناسایی این ماده از عدد 4 درون مثلث استفاده می شود. پلی اتیلن سبک در ظروف بسته بندی، اسباب بازی ها، نوار چسب و انواع کیسه ها و همچنین دیگر موارد استفاده می شود. نایلون نامی است که این پلی اتیلن در بازار با آن شناخته شده است.
۵- پلی پروپیلن (PP)
5 عدد نشانده‌ی پلی پروپیلن است. پلی اتیلن سومین بسپار پر مصرف جهانی می باشد که برای ظروف یکبار مصرف و لوازم منزل و ماشین همچنین گونی ها و لوازم ورزشی و دیگر موارد مورد استفاده قرار میگیرد. پلی پروپیلن با نام های تجاری همچون لوپارن و هوستالن نیز شناخته می شود.
۶- پلی استایرن (PS)
این چهارمین بسپار پر مصرف جهان با عدد 6 در مثلث بازیافت شناخته می شود. این ماده شفاف و شکل پذیر که عایق بسیار خوبی نیز هست، برای تولید کالاهای مختلفی نظیر لوازم خانگی والکتریکی و ماشین و کالاهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای ساخت سازه های سبک، دکورها و کاردستی نیز کاربرد دارد. این ماده در مجاورت مواد غذایی سمی است. برای مطالعه بیشتر تاثیر پلاستیک بر سلامتی انسان و محیط زیست را بخوانید.
۷- پلاستیک های دیگر
کد 7 سایر پلاستیک ها را نشان می دهد. وسایل پلاستیکی گوناگون می توانند از ترکیب پلاستیک ها و یا پلاستیک های خاص ساخته شوند. ممکن است بازیافت این نوع پلاستیک ها بسیار دشوار باشد و نیاز به تجهیزات خاصی باشد. اما به هر روی تحویل پلاستیک ها به مراکز بازیافت یکی از راه هایی که می توان به کاهش زباله های پلاستیکی و حفظ محیط زیست کمک نمود.
نکاتی که باید در بازیافت پلاستیک مد نظر قرار دهید:
۱-پلاستیک‌های بازیافتی باید بر اساس مواد اولیه جداسازی شوند.
۲- پلاستیک ضایعاتی پس از جداسازی بر اساس مواد اولیه، در رنگ های مختلف نیز طبقه‌بندی شوند.
۳- مواد پلاستیک بازیافتی کاملا خشک و تمیز باشند، حتی پس از خرد شدن.
۴- پلاستیک بازیافتی مدت زمان زیادی انبار نگردد زیرا خواص آن ها افت می کند و همچنین در شرایط مناسب نگهداری شوند.
۵- از مواد افزودنی مناسب با پلاستیک مورد نظر استفاده شود.
مطالعه بیشتر: پلاستیک چگونه بازیافت می شود؟
گالن پلاستیکی
بطری پلاستیکی
درب پلاستیکی
چه جالب